Cilj opturacije je spriječavanje infekcije ili reinfekcije kanala korjena zuba.
Punjenje korijena zuba, poznato i kao endodontski tretman, je postupak koji se provodi kako bi se spasio zub koji je oštećen zbog dubokog karijesa, traume ili nekog drugog razloga. Ovaj tretman omogućuje zadržavanje zuba u ustima, spriječava daljnje komplikacije i ublažava bol koja je često povezana s infekcijom korijena zuba. O tome više u nastavku piše dr. Ognjen Radivojević.
Opturacija predstavlja poslednju fazu endodontske terapije zuba, ako izuzmemo fazu restauracije. Cilj opturacije je kompaktno popunjavanje obrađenog kanalnog sistema zuba koje ima za cilj zarobljavanje i prekid dotoka hranljivih materija ostacima bakterija koje nije bilo moguće ukloniti mehaničkom i hemijskom obradom, kao i sprečavanje kasnijeg prodiranja bakterija u kanalni sistem zuba. Drugim rečima se može reći da je cilj opturacije sprečavanje infekcije ili reinfekcije kanala korena zuba.
Fazi opuracije prethodi faza mehaničke obrade kanala korena koja ima 2 uloge:
- Da ukloni zubnu pulpu, ili njene ostatke, kao i deo dentina inficiranog bakterijama.
- Da oblikuje kanale korena zuba kako bi se kasnije izvršilo njihovo što kvalitetnije popunjavanje (opturacija).
Idealan materijal za opturaciju bi trebalo da poseduje određene karakteristike: biokompatibilnost, postojanost, laku manipulaciju, lako uklanjanje iz kanala, prihvatljivu cenu… Materijal koji ispunjava najveći broj zahteva i materijal koji se danas najčešće koristi u ovu svrhu je gutaperka. Ona potiče iz prečišćenog soka drveta Isonandra percha. Kasnije joj se dodaju i druge komponente kao što su: cinkoksid, metalni sulfati i pigmenti, koje joj unapređuju fizička, hemijska i radiokontrastna svojstva.
Ona se može koristiti u nekoliko oblika:
- U vidu prefabrikovanih konusa (tzv. gutaperka poena), gde je ona oblikovana tako da odgovara obliku instrumenata kojima se obrađuje kanal korena i samim tim da adekvatno naleže u prirpremljen kanal
- Kao zagrejana masa koja se utiskuje u kanal korena i time ga ispunjuje
- Na posebnim plastičnim ili metalnim nosačima
Pored gutaperke, u upotrebi su bili i neki drugi materijali, kao što su srebrni kočići i razni cementi, međutim svi su imali lošije karakteristike od gutaperke, te je ona ostala kao materijal izbora. Pošto gutaperka ne atherira za zidove kanal, ona nikada ne može u potpunosti i hermetički zatvoriti kanal korena zuba. Stoga se javila potreba za nekom masom koja bi popunila prostor i ostvarila vezu između gutaperke i zidova kanala.
Iz te potrebe su nastale paste za opturaciju kanala ili sileri. Postoji nekoliko grupa silera u odnosu na njihov hemijski sastav, koji mogu biti:
- Na bazi kalcijum hidroksida
- Na bazi epoksi smola
- Na bazi cinkoksid-eugenola
- Na bazi glas jonomera
Obzirom da sileri nemaju dobra mehanička svojstva, njih treba koristiti u što tanjem sloju, samo koliko je dovoljno da popune mesto između gutaperke i zida kanala, a većina zapremine kanala treba biti ispunjena gutaperkom.
Konstantno se radi na unapređivanju silera, pa se tako pokušava sa kombinovanjem raznih supstanci koje bi silerima omogućile dodatna svojstva kao što su antimikrobno ili oseoindukciono dejstvo, čime bi dodatno doprineli pozitivnom ishodu endodontske terapije. U poslednje vreme se najviše radi na ispitivanju biokeramičkih silera zbog svojih dobrih osobina kao što su hemijska veza za dentin i indukcija pozitivnog odgovora periapikalnog tkiva zuba.